بررسی راه اندازی کمپرسور 2 اسب به کمک رله پتانسیل

اگر شما هم با کمپرسورهای پیستونی، اسکرال یا روتاری کار می‌کنید، احتمالاً با چالش راه‌اندازی موتورهای تک‌فاز آشنا هستید. یکی از بهترین روش‌ها برای استارت مطمئن این موتورها، استفاده از رله پتانسیل (Potential Relay) است. در این مقاله به صورت تخصصی و کامل روش راه‌اندازی کمپرسور ۲ اسب بخار با رله پتانسیل را بررسی می‌کنیم.

رله پتانسیل چیست؟

رله پتانسیل، یک رله حساس به ولتاژ برگشتی (Back EMF) سیم‌پیچ اصلی موتور است. این رله معمولاً دارای سه پایه با شماره‌های استاندارد زیر است:
پایه 1 یا M (Main): متصل به سیم‌پیچ اصلی

پایه 2 یا S (Start): متصل به سیم‌پیچ کمکی
پایه 5 یا C (Common): متصل به یک سر خازن استارت

عملکرد اصلی رله پتانسیل بر اساس حس ولتاژ افزایش‌یافته در سیم‌پیچ اصلی پس از راه‌اندازی موتور است.

اجزای مدار راه انداز

1.رله پتانسیل (Potential Relay)

این رله وظیفه دارد خازن استارت را فقط در لحظه‌ی راه‌اندازی وارد مدار کند و پس از رسیدن موتور به دور نامی، آن را از مدار خارج کند. رله پتانسیل بر اساس افزایش ولتاژ برگشتی سیم‌پیچ اصلی عمل می‌کند.

2.خازن استارت (Start Capacitor)

این خازن در هنگام استارت به صورت لحظه‌ای در مدار قرار می‌گیرد تا گشتاور کافی برای چرخاندن موتور فراهم شود. معمولاً خازن‌های استارت دارای ظرفیت بالا (مثلاً 100 تا 200 میکروفاراد) هستند و فقط چند ثانیه در مدار می‌مانند

3.خازن دائم (Run Capacitor) [در صورت نیاز]

اگر موتور کمپرسور طراحی شده باشد که به صورت دائم با خازن کار کند (مثلاً در موتورهای PSC یا بعضی از روتاری‌ها)، یک خازن دائم با ظرفیت کمتر (معمولاً بین 20 تا 50 میکروفاراد) به صورت دائم بین سیم‌پیچ اصلی و کمکی قرار می‌گیرد

4.موتور کمپرسور تک‌فاز (۲ اسب بخار)

این موتور شامل دو سیم‌پیچ اصلی و کمکی است. برای راه‌اندازی، به یک فاز مجازی (با اختلاف فاز از طریق خازن) نیاز دارد. بعد از راه‌اندازی، سیم‌پیچ کمکی معمولاً از مدار خارج می‌شود و سیم‌پیچ اصلی کار را ادامه می‌دهد.

5.برق ورودی تک‌فاز (220 ولت)

منبع تغذیه‌ای که به موتور داده می‌شود. یکی از سیم‌ها به طور مستقیم به سیم‌پیچ اصلی داده می‌شود و دیگری به پایه‌های خازن و سیم‌پیچ کمکی طبق طراحی مدار وصل می‌شود.

6.ترمینال یا جعبه اتصال کمپرسور

محل اتصال سیم‌ها به سیم‌پیچ‌های موتور. معمولاً دارای سه ترمینال با علائم زیر است:
C (Common): مشترک
R (Run): سیم‌پیچ اصلی
S (Start): سیم‌پیچ کمکی

7.فیوز یا کلید حرارتی (برای حفاظت)

جهت جلوگیری از آسیب‌دیدن موتور در صورت اضافه‌بار یا اتصال کوتاه، استفاده از کلید حرارتی یا فیوز مناسب توصیه می‌شود

نحوه عملکرد مدار

1. پس از روشن شدن موتور، رله پتانسیل خازن استارت را به سیم‌پیچ کمکی وصل می‌کند.
2. گشتاور راه‌اندازی افزایش یافته و کمپرسور شروع به چرخش می‌کند.
3. وقتی سرعت موتور بالا رفت، ولتاژ برگشتی در سیم‌پیچ اصلی زیاد می‌شود.
4. رله پتانسیل فعال می‌شود و خازن استارت را از مدار خارج می‌کند.
5. موتور تنها با سیم‌پیچ اصلی و در صورت نیاز با خازن دائم به کار ادامه می‌دهد

نکات فنی مهم

1.ظرفیت خازن استارت باید با مشخصات موتور مطابقت داشته باشد (معمولاً بین 100 تا 200 میکروفاراد).
2. رله پتانسیل باید با ولتاژ عملکرد موتور همخوانی داشته باشد (معمولاً 220VAC).
3. در صورت قطع‌نشدن خازن استارت، احتمال سوختن موتور وجود دارد.
4.حتماً سیم‌کشی طبق نقشه کمپرسور انجام شود (C = مشترک، R = سیم‌پیچ اصلی، S = سیم‌پیچ کمکی).

مزایا استفاده از رله پتانسیل

قطع دقیق خازن استارت در زمان مناسب
جلوگیری از آسیب به خازن و موتور
مناسب برای موتورهای با توان بالا مثل ۲ اسب بخار
ایده‌آل برای کمپرسورهای یخچال‌های صنعتی، کولر گازی، پمپ باد و…

ویدیو آموزشی